1926 yılında, kimyager W.H. Carothers polyesteri keşfetti. Carothers, alkol ve karboksil asitlerin karıştırılmasının sentetik lifler üretebileceğini fark etti, ancak polyester üzerindeki çalışmalarını erteleyerek naylon üzerine yoğunlaştı. On yıl sonra, İngiliz araştırmacılar John Winfield ve James Dickson Carothers’ın araştırmasını devralarak 1941 yılında polietilen tereftalat (PET) patentini aldılar ve bu şekilde polyester resmen ortaya çıktı.

Polyester, 1950'lerde güçlü ve kırışmayan bir kumaş olarak tanıtıldı. Yaklaşık 20 yıl boyunca dünya çapında beğeni topladı. Ancak, 1970'lerde polyester malzemeler rahatsız edici derecede sert ve çevreye zarar verme potansiyeli ile ün kazandı. O zamandan beri, üreticiler hazır giyimde kullanılan polyester ipliklerin konforunu artırmak için çaba gösterdi.

Günümüzde, polyester elyaflar çeşitli uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaya ve popülerliğini korumaya devam etmektedir. Ayrıca, polyester geri dönüşüm teknolojilerindeki önemli gelişmeler, bu malzemenin üretiminin sürdürülebilirliğini artırmıştır.

Polyester veya PET olarak bilinen polietilen tereftalat, petrol, hava ve sudan üretilen sentetik bir tekstil ürünüdür. Etilen glikol ve tereftalik asit, polyesteri oluşturmak için birleştirilir. Bu süreçte, moleküller uzunluğu boyunca tekrar eden bir yapıya sahip büyük moleküller oluşturur ve böylece polyester lifleri elde edilir.

Geri Dönüştürülmüş Polyesterin Çevre Dostu Olup Olmadığı

Geri dönüştürülmüş polyester kullanmak fosil yakıtlara bağımlılığı azaltır, daha az enerji tüketir ve karbon salınımını düşürür. Plastik şişeler, balık ağları ve tekstil atıkları gibi materyallerden elde edilen geri dönüştürülmüş polyester (rPET), bu atıkları çöplüklerden ve denizlerden uzak tutar. Ancak, biyolojik olarak parçalanamadığı için, rPET'den yapılan giysiler uzun süre çevrede kalabilir. Bu nedenle, rPET giysilerini uzun süre kullanmaya özen göstermek önemlidir.

PET'in kullanımı, büyük miktarda boya tüketimini de beraberinde getirir ve bu süreçte yüksek miktarda su, enerji ve kimyasal maddeler kullanılır. Doğal boyalar kullanan veya sınırlı sayıda ürün üreten işletmeleri desteklemek, daha sürdürülebilir bir seçenek olabilir. Ayrıca, ne giyerseniz giyin, kıyafetlerinize iyi bakmanız önemlidir.

Geri Dönüştürülmüş Polyester Nedir?

Geri dönüştürülmüş polyester, plastik şişelerden elde edilir ve genellikle rPET olarak adlandırılır. Bu yöntem, plastiği çöpten uzak tutmanın harika bir yoludur. Geri dönüştürülmüş polyester, işlenmemiş polyesterden önemli ölçüde daha az kaynak ve CO2 emisyonu gerektirir. Bu malzeme, termoplastik özellikleri sayesinde tekrar tekrar eritilip yeni şekillere dönüştürülebilir.

Polyester iki şekilde geri dönüştürülebilir: 

1. Mekanik geri dönüşüm ile plastik eritilerek yeni iplik oluşturulur. Ancak, lif bozulmaya başlamadan önce bu işlem sadece birkaç kez tekrarlanabilir.

2. Kimyasal geri dönüşüm ile plastik molekülleri parçalanarak yeniden iplik oluşturulur. Bu yöntem daha pahalı olmasına rağmen, orijinal lifin kalitesini korur ve malzemenin sonsuz geri dönüşümünü sağlar.

Geri dönüştürülmüş polyester, biyolojik olarak parçalanabilir olmasa da, geri dönüşüm kapasitesi arttıkça daha sürdürülebilir hale gelir. Kimyasal olarak, ham petrolden yapılan geleneksel polyester ve geri dönüştürülmüş polyester benzerdir, ancak geri dönüştürülmüş polyester çevrede zaten mevcut olan malzemelerden yapılır. Bu nedenle, birçok kişi geri dönüştürülmüş polyesterin daha sürdürülebilir olduğunu düşünmektedir.

Üretim sürecinde kullanılmış malzemeler toplanır ve küçük, düz topaklar halinde ezilerek geri dönüştürülmüş polyester oluşturulur. Bu plastik daha sonra ısı ve mekanik kuvvet kullanılarak iplik haline getirilir ve giysiler üretilir.

Geri Dönüştürülmüş Polyesterin Faydaları

Geri dönüştürülmüş polyester (rejenere polyester), plastiklerin çöplüklere ve denizlere atılmasını önler. Bu malzeme biyolojik olarak parçalanamaz ve aksi takdirde çöp kutusuna veya denize girecek olan bir maddeye ikinci bir hayat verir. Okyanuslarda halihazırda dolaşımda olan tahmini 150 milyon metrik ton plastiğe ek olarak, her yıl 8 milyon metrik ton plastik okyanuslara girmektedir. Bu şekilde devam edersek, 2050 yılına kadar okyanuslarda balıktan çok plastik olabilir.

Geri dönüştürülmüş polyester, üretim sırasında daha az kaynak kullanırken, işlenmemiş polyester kadar kalitelidir. Üretim sürecinde yüzde 59 daha az enerji kullanır ve CO2 emisyonlarını %32 oranında azaltabilir. Ayrıca, geri dönüştürülmüş polyester, ek plastik üretmek için gezegenden uzaklaştırılan ham petrol ve doğal gaz miktarını da sınırlar.

Geri dönüştürülmüş polyester kullanımının birçok olumlu çevresel etkisi vardır. Araştırmalar, geri dönüştürülmüş polyester üretiminin işlenmemiş polyester üretimine göre %59 daha az enerji kullandığını ve CO2 emisyonlarını %32'ye kadar azaltabileceğini göstermektedir. Ek olarak, geri dönüştürülmüş PET, kullanım ömrü boyunca tipik olarak tek kullanımlık eş değerinden çok daha iyi performans gösterir ve doğal kaynakların kullanımını sınırlar.

Bu malzeme, geri dönüştürülmüş polyester üretimi için kullanılmış malzemeleri toplar ve daha sonra giysiler oluşturur. Geri dönüştürülmüş polyester, taze polyester kadar dayanıklı ve güçlüdür. Bazı şirketler, plastiklerinin tüketicilerin çöplerinden yapıldığıyla övünmektedir. Ancak, geri dönüştürülmüş polyester giysiler yapmak için kullanılan plastiğin çoğunluğu endüstriyel üretimden gelmektedir.

Sonuç olarak, geri dönüştürülmüş polyester kullanımı, çevresel faydaları ve enerji tasarrufu ile sürdürülebilir bir alternatif sunar. Biyolojik olarak parçalanamasa da, geri dönüşüm kapasitesi arttıkça daha sürdürülebilir hale gelir ve doğal kaynakların korunmasına katkı sağlar. Bu nedenle, geri dönüştürülmüş polyester kullanımını desteklemek, çevre dostu bir tercih olacaktır.